ZIELONA • to każda spośród ponad 10 tysięcy rzymskokatolickich parafii istniejących w naszym kraju. Według Instytutu Statystki Kościoła Katolickiego [ czytaj ] – 93% parafii diecezjalnych i tylko 7% parafii zakonnych. We wszystkich parafiach (na terenie Polski)  zaangażowanych duszpastersko jest nieco ponad 20 tys. księży (2018). Jednakże do skupionych w 15 metropoliach 44 diecezji (w tym Ordynariat Polowy), inkardynowanych jest (przynależy) ponad 25 tys. – albowiem wielu polskich księży pracuje w ośrodkach duszpasterskich za granicą (np. Polskich Misjach Katolickich)), a także na misjach w krajach Trzeciego Świata.

Parafia jest określoną wspólnotą wiernych, utworzoną na sposób stały w Kościele partykularnym, nad którą pasterską pieczę, pod władzą biskupa diecezjalnego, powierza się proboszczowi jako jej własnemu pasterzowi. [ kan. 515 § 1. KPK ]

Z oficjalnych statystyk (publikowanych przez CBOS) wynika, że 95% mieszkańców Polski deklaruje się jako katolicy, lecz tylko ok. 60% spośród nich jest zaangażowanych religijnie, a tylko niespełna 6% aktywnie. Tyle samo jest w ogóle nieaktywnych religijnie – jak niektórzy określają – „jeszcze katolików”. Co koreluje z danymi statystycznymi, które  dotyczą praktyk religijnych  (dominicantes ok. 38%; comunicantes ok. 18%)  oraz danymi (podawanymi przez GUS) z których wynika, że obecnie (2019) tylko ok. 90% mieszkańców Polski to katolicy. Niestety podkreślający bardziej tradycyjną pobożność niż wiarę a praktyki religijne nazywający nie potrzebą, lecz przyzwyczajeniami wynikającymi z tradycji. To bez znaczenia, czy jest skutkiem sekularyzacji, czy wynikiem pokoleniowej zmiany wartości i potrzeb skutkuje brakiem zaangażowania osób świeckich (Iaikatu) w życie Kościoła, a tym samym ich  – często całkowitą – biernością w parafiach. Zmieniającą się w aktywność z reguły wówczas, gdy ona jest wynikiem skrajnie interesownego myślenia, ukierunkowanego na indywidualne i jedynie chwilowe korzyści np. wyrozumiałość i przychylność wtedy, gdy parafia przez nawet nie „niedzielnych” (czy?)  katolików traktowana jest jak firma świadcząca usługi sakramentalne. 

Jednakże najistotniejszymi problemami parafii własnych (na które m.in wskazują sondaże CBOS) – oczywiście poza tymi z którymi boryka się cały Kościół, w tym partykularny w Polsce są: nadmierne oczekiwania finansowe księży wobec wiernych, związane z udzielaniem sakramentów i posługą duszpasterską dotyczącą pogrzebu. Respondenci, jako źródło problemów (konfliktów) również wskazują na zbyt wystawne życie księży, przy równoczesnym – w ocenie większości ankietowanych nawet całkowitym – braku przejrzystości w gospodarowaniu środkami finansowymi parafii. Co nawet oceniane jest znacznie bardziej negatywnie niż angażowanie się księży w politykę. Na co szczególnie należy zwrócić uwagę „na nizinach” (w parafiach). Szczególnie, gdy inne problemy z którymi boryka się Kościół bardzo niekorzystnie wpływają na jego ocenę. Niestety nie wszyscy wiedzą, że hierarchiczność Kościoła – z negatywnymi tego skutkami – znacznie ogranicza autonomię parafii. Czego nie można uniknąć ani zmienić, gdy proboszcz musi podporządkować się każdej decyzji swojego biskupa (kan. 273 KPK). Gdyż w chwili święceń księża ślubują mu cześć i posłuszeństwo a biskup w diecezji ma władzę absolutną. Natomiast – z przyczyn nad którymi (w tym miejcu) opuszczono kurtynę milczenia – księża bardzo rzadko korzystają z możliwości rekusru (kan. 1737 KPK) do hierarchicznego przełożonego, którym dla biskupa jest papież. Tym bardziej że, co do zasady rekurs hierarchiczny dotyczy znaczącej decyzji biskupa potwierdzonej dekretem, którego treścią osoba czuje się pokrzywdzona.